اعتیاد به گوشی هوشمند یکی از چالش‌های جدی در دنیای امروز، به ویژه در میان نوجوانان است. با گسترش تکنولوژی و نفوذ روزافزون گوشی‌های هوشمند در زندگی روزمره، این موضوع به یک نگرانی جدی برای والدین، مربیان و جامعه تبدیل شده است.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی اندیشه قرن، دکتر پریسا کربلایی حسنی روانشناس کودک و نوجوان درباره اعتیاد به گوشی هوشمند در نوجوانان و چالش‌های عصر دیجیتال و همچنین راهکارهای مقابله با اعتیاد به گوشی هوشمند به خبرنگار اندیشه قرن گفت: اعتیاد به گوشی هوشمند یکی از چالش‌های جدی در دنیای امروز، به ویژه در میان نوجوانان است. با گسترش تکنولوژی و نفوذ روزافزون گوشی‌های هوشمند در زندگی روزمره، این موضوع به یک نگرانی جدی برای والدین، مربیان و جامعه تبدیل شده است.
* احساس تعلق و پذیرفته شدن: نوجوانان از طریق گوشی‌های هوشمند به راحتی می‌توانند با دوستان خود ارتباط برقرار کرده و احساس تعلق به یک گروه کنند.
* کاهش اضطراب و استرس: استفاده از گوشی‌های هوشمند برای سرگرمی و فرار از مشکلات روزمره، می‌تواند به کاهش موقتی اضطراب و استرس منجر شود.
* دسترسی آسان به اطلاعات: نوجوانان می‌توانند به راحتی به حجم عظیمی از اطلاعات دسترسی داشته باشند و کنجکاوی خود را ارضا کنند.
* تقلید از همسالان: فشار همسالان و تمایل به تبعیت از رفتارهای دوستان، می‌تواند نوجوانان را به سمت استفاده بیش از حد از گوشی هوشمند سوق دهد.
* مشکلات تحصیلی: استفاده بیش از حد از گوشی هوشمند می‌تواند باعث کاهش تمرکز، اختلال در خواب و در نتیجه کاهش عملکرد تحصیلی شود.
* مشکلات روانی: اعتیاد به گوشی هوشمند می‌تواند به بروز مشکلات روانی مانند اضطراب، افسردگی و انزوای اجتماعی منجر شود.
* مشکلات جسمانی: استفاده طولانی مدت از گوشی هوشمند می‌تواند به مشکلات جسمانی مانند سردرد، مشکلات بینایی و مشکلات گردن و کمر منجر شود.
* ضعف در روابط اجتماعی: نوجوانانی که بیش از حد به گوشی هوشمند وابسته هستند، ممکن است در برقراری روابط اجتماعی واقعی با دیگران مشکل داشته باشند.
برای مقابله با اعتیاد به گوشی هوشمند، همکاری و حمایت خانواده و نقش مدرسه بسیار مهم است. همچنین، در صورت نیاز، مراجعه به یک مشاور یا روانشناس می‌تواند بسیار مفید باشد. در ادامه بدین موضوع می‌پردازیم.
خانواده به عنوان اولین و مهمترین محیط اجتماعی برای رشد و پرورش کودکان و نوجوانان، نقش بسیار مهمی در شکل‌گیری رفتارها و عادات آن‌ها دارد. در عصر حاضر که گوشی‌های هوشمند به بخشی جدایی‌ناپذیر از زندگی ما تبدیل شده‌اند، خانواده‌ها باید نقش فعال‌تری در مدیریت استفاده فرزندانشان از این دستگاه‌ها ایفا کنند.
* الگوبرداری: کودکان از رفتار والدین خود تقلید می‌کنند. اگر والدین بیش از حد از گوشی استفاده کنند، فرزندان نیز تمایل بیشتری به این کار پیدا می‌کنند.
* ایجاد عادات: خانواده می‌تواند با ایجاد عادات سالم در استفاده از گوشی، به فرزندان کمک کند تا تعادل بین دنیای واقعی و مجازی را برقرار کنند.
* ارتباط عاطفی: ارتباط قوی و صمیمی بین والدین و فرزندان می‌تواند به کاهش نیاز به جستجوی تأیید و توجه در فضای مجازی کمک کند.
* حمایت و راهنمایی: والدین می‌توانند به فرزندان خود در درک خطرات استفاده بیش از حد از گوشی و یافتن راه‌های جایگزین برای گذراندن اوقات فراغت کمک کنند.
پریسا کربلایی حسنی؛ اعتیاد به گوشی هوشمند در نوجوانان: چالش های عصر دیجیتال + راهکارهای مقابله با اعتیاد به گوشی هوشمند
* محدودیت زمانی: تعیین زمان مشخصی برای استفاده از گوشی و رعایت آن توسط همه اعضای خانواده.
* ایجاد فضای بدون گوشی: تعیین مکان‌هایی در خانه که استفاده از گوشی در آن ممنوع باشد.
* فعالیت‌های مشترک خانوادگی: برنامه‌ریزی برای انجام فعالیت‌های مشترک مانند بازی‌های رومیزی، ورزش، یا گذراندن وقت در طبیعت.
* گفتگو و ارتباط باز: ایجاد فضایی امن برای گفتگو با فرزندان در مورد احساسات، نگرانی‌ها و چالش‌های آن‌ها.
* آموزش مهارت‌های زندگی: آموزش مهارت‌هایی مانند مدیریت زمان، حل مسئله و ارتباط مؤثر به فرزندان کمک می‌کند تا با چالش‌های زندگی به صورت سالم‌تری مقابله کنند.
* الگوبرداری مثبت: والدین باید خودشان نیز به عنوان الگو عمل کنند و از استفاده بیش از حد از گوشی پرهیز کنند.
* مقاومت فرزندان: نوجوانان ممکن است به محدودیت‌ها واکنش نشان دهند. در این موارد، والدین باید با صبر و حوصله با فرزندان خود صحبت کنند و به آن‌ها توضیح دهند که چرا این محدودیت‌ها لازم است.
* فشار همسالان: فشار همسالان می‌تواند باعث شود که نوجوانان تمایل بیشتری به استفاده از گوشی داشته باشند. والدین باید به فرزندان خود کمک کنند تا مهارت‌های لازم برای مقاومت در برابر فشار همسالان را یاد بگیرند.
* تغییرات تکنولوژیکی: با پیشرفت تکنولوژی، انواع جدیدی از دستگاه‌ها و برنامه‌های کاربردی به بازار می‌آیند. والدین باید همواره به روز باشند و اطلاعات خود را در مورد این تغییرات افزایش دهند.
در نهایت، مهمترین نکته این است که خانواده‌ها باید با هم همکاری کنند تا بتوانند به فرزندان خود کمک کنند تا استفاده سالمی از گوشی‌های هوشمند داشته باشند.
مدارس به عنوان یکی از مهمترین نهادهای تربیتی، نقش بسیار مهمی در مقابله با اعتیاد به گوشی‌های هوشمند در میان دانش‌آموزان ایفا می‌کنند. با توجه به اینکه دانش‌آموزان بخش قابل توجهی از وقت خود را در مدرسه سپری می‌کنند، این محیط می‌تواند فرصت مناسبی برای آموزش مهارت‌های لازم برای استفاده سالم از فناوری و کاهش وابستگی به گوشی‌های هوشمند باشد.
* آموزش رسانه‌ای:
* آموزش مهارت‌های لازم برای ارزیابی اطلاعات در فضای مجازی
* آشنایی دانش‌آموزان با خطرات استفاده نادرست از اینترنت و شبکه‌های اجتماعی
* آموزش نحوه تشخیص اخبار جعلی و مقابله با آن
* ترویج فعالیت‌های بدنی و اجتماعی:
* برگزاری مسابقات ورزشی و فعالیت‌های گروهی
* تشویق به شرکت در فعالیت‌های هنری و فرهنگی
* ایجاد فرصت برای تعاملات اجتماعی بین دانش‌آموزان
* تعیین قوانین مشخص برای استفاده از گوشی هوشمند در مدرسه:
* تعیین زمان‌ها و مکان‌های مشخص برای استفاده از گوشی
* ممنوعیت استفاده از گوشی در کلاس درس و حین انجام تکالیف
* جمع‌آوری گوشی‌ها در ابتدای کلاس و تحویل آن در پایان کلاس
* ایجاد فضای یادگیری جذاب و تعاملی:
* استفاده از روش‌های تدریس نوین و جذاب
* بهره‌گیری از فناوری به عنوان ابزار کمک‌آموزشی و نه جایگزین معلم
* همکاری با خانواده‌ها:
* برگزاری جلسات آموزشی برای والدین در مورد چگونگی مدیریت استفاده فرزندان از گوشی هوشمند
* ایجاد یک شبکه حمایتی بین مدرسه و خانواده
* آموزش مهارت‌های زندگی:
* آموزش مهارت‌های مدیریت زمان، حل مسئله و کنترل احساسات
* تقویت اعتماد به نفس و عزت نفس در دانش‌آموزان
* کاهش وابستگی به گوشی هوشمند
* بهبود تمرکز و یادگیری
* افزایش تعاملات اجتماعی
* کاهش مشکلات روانی مانند اضطراب و افسردگی
* ارتقای سلامت جسمانی دانش‌آموزان
* مقاومت دانش‌آموزان: بسیاری از دانش‌آموزان به استفاده از گوشی هوشمند عادت کرده‌اند و ممکن است در ابتدا با محدودیت‌ها مخالفت کنند. برای مقابله با این چالش، مدارس می‌توانند با دانش‌آموزان به صورت گفتگو و مشارکت عمل کنند و به آن‌ها کمک کنند تا مزایای کاهش استفاده از گوشی را درک کنند.
* کمبود منابع: برخی مدارس ممکن است منابع مالی کافی برای اجرای برنامه‌های آموزشی در زمینه استفاده سالم از فناوری نداشته باشند. در این موارد، مدارس می‌توانند از همکاری با سازمان‌های غیردولتی و خیرین استفاده کنند.
* تغییر نگرش معلمان: برخی از معلمان ممکن است به اندازه کافی در مورد خطرات استفاده بیش از حد از گوشی هوشمند آگاهی نداشته باشند. بنابراین، آموزش معلمان در این زمینه بسیار مهم است.
با اجرای این اقدامات، مدارس می‌توانند نقش مهمی در کاهش اعتیاد به گوشی‌های هوشمند در میان دانش‌آموزان ایفا کنند و به آن‌ها کمک کنند تا از فناوری به عنوان ابزاری برای یادگیری و رشد استفاده کنند.
راهکارهای روانشناختی برای ترک اعتیاد به گوشی‌های هوشمند
همانطور که اشاره شد اعتیاد به گوشی‌های هوشمند، یک مشکل رو به رشد در جامعه‌ی امروز است که می‌تواند بر روابط اجتماعی، عملکرد تحصیلی و سلامت روان نوجوانان تأثیر بگذارد. خوشبختانه، با استفاده از روش‌های روانشناختی می‌توان بر این مشکل غلبه کرد. در ادامه، برخی از این راهکارها را بررسی می‌کنیم:
پریسا کربلایی حسنی:نقش مدارس در مقابله با اعتیاد به گوشی‌های هوشمند
* شناسایی محرک‌ها: اولین قدم برای ترک اعتیاد، شناسایی مواردی است که باعث میشود نوجوان به گوشی روی بیاورد. این موارد می‌تواند شامل احساس تنهایی، اضطراب، خستگی یا حتی عادت باشد.
* درک عواقب: درک عواقب استفاده بیش از حد از گوشی، مانند اختلال در خواب، کاهش تمرکز و مشکلات روابط اجتماعی، می‌تواند انگیزه‌ای قوی برای تغییر رفتار باشد.
* تعیین محدودیت زمانی: تعیین زمان مشخصی برای استفاده از گوشی و رعایت آن می‌تواند به کنترل استفاده از گوشی کمک کند.
* ایجاد روتین جدید: ایجاد روتین‌های جدید و سالم برای پر کردن اوقات فراغت، مانند مطالعه، ورزش، یا گذراندن وقت با خانواده و دوستان، می‌تواند به کاهش وابستگی به گوشی کمک کند.
* تغییر محیط: تغییر محیط فیزیکی می‌تواند به کاهش وسوسه استفاده از گوشی کمک کند. مثلاً، هنگام مطالعه یا صرف غذا، گوشی را در اتاق دیگری قرار دهید.
* مدیتیشن و تنفس عمیق: این تکنیک‌ها به کاهش استرس و اضطراب کمک می‌کنند و می‌توانند به عنوان جایگزینی برای استفاده از گوشی در مواقع استرس استفاده شوند.
* یوگا و ورزش: فعالیت بدنی به کاهش استرس و افزایش انرژی کمک می‌کند و می‌تواند به عنوان یک عادت سالم جایگزین استفاده از گوشی شود.
* تغییر باورهای نادرست: باورهایی مانند “من بدون گوشی نمی‌توانم کار کنم” یا “همه دوستانم در شبکه‌های اجتماعی هستند” را به چالش بکشید.
* تمرکز بر جنبه‌های مثبت زندگی: به جای تمرکز بر آنچه در گوشی می‌گذرد، بر تجربیات واقعی و ارتباطات انسانی تمرکز کنید.
* گفتگو با دوستان و خانواده: با دوستان و خانواده خود در مورد مشکل خود صحبت کنید و از آن‌ها حمایت بخواهید.
* مشاوره: در صورت نیاز، به یک مشاور مراجعه کنید تا به شما در مدیریت احساسات و تغییر رفتار کمک کند.
* بسیاری از اپلیکیشن‌ها وجود دارند که به شما کمک می‌کنند تا زمان استفاده از گوشی را محدود کرده و از برخی برنامه‌ها مسدود کنید.
تغییر عادات زمان‌بر است و ممکن است در ابتدا دشوار باشد. صبور باشید و به خودتان پاداش دهید. مهمترین چیز این است که به صورت مداوم تلاش کنید و از شکست ناامید نشوی. اگر احساس می‌کنید که به تنهایی نمی‌توانید بر این مشکل غلبه کنید، از یک متخصص کمک بگیرید.
پایان/*
.
اردیبهشت ۲, ۱۴۰۴
