کالابرگ الکترونیکی مرحله پنجم برای دهکهای ۴ تا ۷، که میلیونها خانوار متوسط را پوشش میدهد، هنوز زمان دقیق واریزش اعلام نشده، اما بر اساس الگوی مراحل قبلی و گزارشهای رسمی، انتظار میرود تا پایان آذر ۱۴۰۴ یا اوایل دیماه شارژ شود.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی اندیشه قرن، کالابرگ الکترونیکی مرحله پنجم برای دهکهای ۴ تا ۷، که میلیونها خانوار متوسط را پوشش میدهد، هنوز زمان دقیق واریزش اعلام نشده، اما بر اساس الگوی مراحل قبلی و گزارشهای رسمی، انتظار میرود تا پایان آذر ۱۴۰۴ یا اوایل دیماه شارژ شود. این تأخیر در حالی است که دهکهای ۱ تا ۳ از ۱۵ آذر اعتبار خود را دریافت کردهاند و مبلغ هر نفر به ۵۲۰ هزار تومان افزایش یافته است. دولت با هدف کنترل تورم و حمایت از قدرت خرید خانوارها، این طرح را ادامه میدهد، اما ابهام در زمانبندی، دغدغه اصلی خانوادههای متوسط شده است.
دولت در بودجه ۱۴۰۴، منابع یارانهای را برای کالابرگها تخصیص داده، اما چالشهای تأمین اعتبار و فرآیند دهکبندی هر شش ماه یکبار، باعث تأخیر شده است. طبق گزارشها، واریز دهکهای پایین با فاصله ۱۰ تا ۱۴ روزه برای گروههای بعدی برنامهریزی میشود و با توجه به شارژ ۱۵ آذر برای دهک ۱ تا ۳، نوبت دهکهای ۴ تا ۷ احتمالاً ۲۹ آذر (یک روز پیش از شب یلدا) یا آخر هفته جاری خواهد بود. بانک مرکزی و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی هنوز اطلاعیه رسمی صادر نکردهاند، اما تجربیات مراحل قبل نشان میدهد این الگو تکرار میشود.
سیاستهای اقتصادی دولت، از جمله اصلاح یارانهها برای مقابله با تورم ۳۵ درصدی اخیر، نقش کلیدی دارد. رشد نقدینگی و نوسان نرخ ارز، فشار بر بودجه یارانهای وارد کرده و واریز را مرحلهای کرده است. در مرحله چهارم، دهکهای ۴ تا ۷ با ۴۰۰ هزار تومان per نفر شارژ شدند؛ حالا با افزایش ۱۲۰ هزار تومانی، به ۵۲۰ هزار تومان میرسد که معادل خرید کالاهای اساسی از فروشگاههای مجاز است.
دهکهای ۴ تا ۷، که بیش از ۵۰ درصد جمعیت را شامل میشوند، بیشترین آسیب را از تورم مسکن و انرژی دیدهاند. تأخیر واریز، قدرت خرید را ۱۰-۱۵ درصد کاهش میدهد و خانوادهها را به سمت بازار سیاه یا وام سوق میدهد. در کوتاهمدت، این اعتبار ۵۲۰ هزار تومانی per نفر (حدود ۲ میلیون برای خانوار ۴ نفره) تا ۳۰ درصد هزینههای خوراکی را پوشش میدهد، اما بلندمدت، بدون اصلاح ساختاری، تورم آن را خنثی میکند.
فعالان اقتصادی هشدار میدهند که تداوم کالابرگ بدون نظارت بر فروشگاهها، به ناکارآمدی منجر میشود. مثلاً در مرحله قبل، برخی کالاها با قیمت بالاتر عرضه شدند. مقایسه با یارانه نقدی ۳۵۰ هزار تومانی نشان میدهد کالابرگ هدفمندتر است، اما انعطاف کمتری دارد. برای کسبوکارها، افزایش گردش کالا در فروشگاههای مجاز، رونق موقتی ایجاد میکند، اما تورم کلی اقتصاد را تشدید نمیکند.
| دهک | مبلغ مرحله ۴ (تومان/نفر) | مبلغ مرحله ۵ (پیشبینی، تومان/نفر) | زمان واریز مرحله ۵ |
|---|---|---|---|
| ۱-۳ | ۴۰۰ | ۵۲۰ | ۱۵ آذر ۱۴۰۴ |
| ۴-۷ | ۴۰۰ | ۵۲۰ | ۲۹ آذر یا اوایل دی |
| |
بانک مرکزی با کنترل نرخ ارز (دلار حدود ۷۰ هزار تومان)، فضا را برای تخصیص بودجه یارانه فراهم کرده، اما کسری بودجه ۱۴۰۴ چالش اصلی است. سازمان برنامه و بودجه، تحت ریاست پورمحمدی، وعده پرداخت از هفته آینده را داده، اما تمرکز بر دهکهای فقیرتر اولویتبندی شده. گزارش مرکز آمار ایران نشان میدهد تورم دهکهای متوسط ۴۰ درصد است، لذا کالابرگ کوتاهمدت کمککننده، اما بلندمدت نیاز به رشد اقتصادی ۵ درصدی دارد.
تحلیل نشان میدهد سیاست کالابرگ، نسبت به یارانه نقدی، ۲۰ درصد کارآمدتر است زیرا تورمساز نیست. با این حال، تغییر دهکبندی (بر اساس داراییها) برخی را از دایره خارج کرده؛ سرپرستان باید از سامانه هدفمندی یارانهها استعلام بگیرند. وزارت اقتصاد تأکید دارد این طرح تا پایان دولت ادامه یابد.
کالابرگ من واریز نشده، چه کنم؟
ابتدا دهک خود را از طریق سامانه وزارت تعاون استعلام کنید؛ تغییر دهک هر ۶ ماه رخ میدهد یا مشکل حساب بانکی وجود دارد. اگر دهک تأیید شد، تا ۲۹ آذر صبر کنید.
مبلغ دقیق چقدر است و چطور خرج شود؟
۵۲۰ هزار تومان per نفر، فقط برای کالاهای اساسی (برنج، روغن، لبنیات) از فروشگاههای مجاز مانند رفاه یا شهروند. نقدی قابل برداشت نیست.
اگر تا پایان آذر واریز نشود، آیندهاش چیست؟
دولت متعهد به پرداخت است؛ تأخیر به اوایل دی کشیده میشود، اما با بودجه ۱۴۰۴، مراحل بعدی منظمتر خواهد بود. خانوارها بودجهبندی کنند.
تأثیر بر تورم و قیمتها؟
کمک موقت به قدرت خرید، اما بدون کنترل نقدینگی، تورم را ۲-۳ درصد افزایش نمیدهد. بهترین تصمیم: تمرکز بر کالاهای ضروری.
برای کسبوکارها چه معنایی دارد؟
افزایش فروش در فروشگاههای مجاز؛ صاحبان کسبوکار ثبتنام کنند تا از گردش ۱۰ هزار میلیارد تومانی بهره ببرند.
کالابرگ الکترونیکی، ابزاری کلیدی برای جبران کسری قدرت خرید در اقتصاد تورمی ایران است، اما موفقیت آن به زمانبندی دقیق و نظارت بستگی دارد. با واریز احتمالی ۲۹ آذر، بیش از ۳۰ میلیون نفر نفس راحت میکشند، اما دولت باید به سمت یارانههای هوشمندتر حرکت کند. در نهایت، ثبات معیشت نه در واریز موقت، بلکه در رشد پایدار اقتصادی نهفته است.
پایان/*
.
