چرا بچه ها «نه» نمی شنوند؟ آموزش نه پذیری به کودک بدون شکستن اعتماد به نفس + تمرین هایی برای آموزش نه‌پذیری به کودک
گفتن «نه» به کودک، بخش ضروری از تربیت سالم است.
گفتن «نه» به کودک، بخش ضروری از تربیت سالم است.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی اندیشه قرن، دکتر پریسا کربلایی حسنی درباره آموزش نه‌پذیری به کودکان گفت: بسیاری از والدین این جمله را با ناامیدی می‌گویند: «هزار بار گفتم نه، اما انگار نه انگار!»
یا «تا می‌گم نه، قشقرق به پا می‌کنه، جیغ، گریه، دعوا…»
آیا فرزند شما هم با شنیدن “نه”، ناراحت، عصبانی یا حتی لجباز می‌شود؟
آیا فکر می‌کنید که اگر گاهی نه بگویید، ممکن است رابطه‌تان خراب شود؟
یا می‌ترسید اعتماد به‌نفسش از بین برود؟
خبر خوب این است که “نه” شنیدن، یک مهارت قابل‌آموزش است.
در این مطلب یاد می‌گیرید:
چرا بعضی کودکان تحمل نه شنیدن ندارند
چطور به کودک نه بگویید، بدون اینکه تحقیرش کنید
چگونه کودک را کمک کنید که نه شنیدن را بپذیرد، و در عین حال اعتماد به‌نفسش حفظ شود
نه شنیدن برای خیلی از بزرگسالان هم سخت است، چه برسد به کودکان!
اما چند دلیل اصلی وجود دارد که باعث می‌شود کودک شما نتواند با این واژه کنار بیاید:
۱. احساس طرد شدن
کودک ممکن است «نه» را به‌معنای «دوستت ندارم» یا «تو بدی» تعبیر کند، مخصوصاً اگر جمله با خشونت یا بی‌توجهی همراه باشد.
۲. تا حالا همیشه بله شنیده!
اگر کودک عادت کرده همیشه خواسته‌هایش برآورده شود، طبیعی‌ست که “نه” برایش غیرقابل‌تحمل باشد. او هیچ‌وقت تمرین نکرده که چیزی را نداشته باشد.
۳. نیاز به کنترل شرایط
بعضی کودکان با تسلط بر محیط، احساس امنیت می‌کنند. وقتی “نه” می‌شنوند، احساس می‌کنند کنترل را از دست داده‌اند.
۴. الگو گرفتن از بزرگ‌ترها
اگر پدر یا مادر در برابر “نه” دیگران واکنش تند نشان می‌دهند، کودک همین را یاد می‌گیرد.
پاسخ کوتاه: نه، اگر درست گفته شود.
بچه‌ها برای رشد واقعی، باید با محدودیت‌ها و ناکامی‌ها روبه‌رو شوند.
کودکی که همیشه “بله” می‌شنود، در بزرگسالی:
توان تحمل شکست را ندارد
توقع دارد همیشه همه‌چیز طبق میلش پیش برود
و در برابر هر مخالفتی، فرو می‌ریزد یا عصبی می‌شود
پس نه گفتن درست، نه‌تنها آسیب‌زننده نیست، بلکه پایهٔ سلامت روان آینده اوست.
دکتر پریسا کربلایی حسنی: چرا بچه‌ها «نه» نمی شنوند؟ آموزش نه پذیری به کودک بدون شکستن اعتماد به نفس + تمرین هایی برای آموزش نه‌پذیری به کودک
در ادامه روش‌هایی کاربردی برای “نه گفتنِ سالم” آمده:
۱. با همدلی شروع کنید
به جای گفتن یکباره “نه!” می‌توانید بگویید:
«می‌دونم خیلی اون بستنی رو دوست داری… کاش می‌تونستیم الان بخریم… ولی زمانش الان نیست.»
کودک وقتی احساس کند شما او را درک می‌کنید، احتمال پذیرش نه بیشتر می‌شود.
۲. جایگزین بدهید، نه فقط منع
«نه نمی‌تونی الان تلویزیون ببینی، ولی می‌تونیم با هم یه بازی ۱۰ دقیقه‌ای بکنیم.»
این کمک می‌کند کودک بداند «نه» به معنای محرومیت کامل نیست، بلکه فقط یک محدودیت موقته.
۳. دلایل را به زبان ساده توضیح بدهید
مثلاً:
«نمی‌تونیم الان پارک بریم چون وقت خواب نزدیکه. اگه امشب زود بخوابی، فردا بعد از ظهر وقت داریم بریم.»
شفاف‌سازی باعث احساس احترام در کودک می‌شود.
۴. بدون خشونت ولی قاطع بمانید
اگر کودک بعد از نه گفتن، گریه یا عصبانیت کرد، شما نباید عقب‌نشینی کنید. با صدای آرام ولی قاطع تکرار کنید:
«می‌دونم ناراحتی، ولی تصمیم من عوض نمی‌شه. این کار برای بدنت/سلامتی‌ت خوب نیست.»
۵. از قبل قانون‌گذاری کنید
قبل از ورود به موقعیت‌هایی که ممکن است با نه مواجه شود (مثل فروشگاه، مهمانی، پارک) از قبل توضیح دهید:
«امروز فقط برای نگاه کردن می‌ریم، چیزی نمی‌خریم. اگه مشکلی پیش بیاد، می‌ریم خونه.»
کودک وقتی از قبل آماده باشه، بهتر پذیرش نشون می‌ده.
نه گفتن پایان کار نیست. مهم است که بعد از نه گفتن:
احساس کودک را ببینید و نام ببرید
همراهش باشید در تخلیه احساس، نه در تغییر تصمیم
از فرصت استفاده کنید و مهارت‌هایی مثل صبر، مدیریت خواسته، و تاب‌آوری را آموزش دهید
مثلاً:
«می‌دونم سخته وقتی چیزی رو می‌خوای و نمی‌تونی داشته باشی. خود منم گاهی این حس رو دارم. ولی ما همیشه نمی‌تونیم همه‌چیز رو همون موقع داشته باشیم.»
۱. بازی نقش‌آفرینی: با هم نقش بازی کنید. شما خواسته‌ای مطرح کنید و او «نه» بگوید و بالعکس. بعد از بازی، درباره احساسش حرف بزنید.
۲. کتاب‌خوانی: داستان‌هایی درباره ناکامی، صبر، و پذیرش نه انتخاب کنید و با کودک بخوانید.
۳. تمرین تأخیر در پاداش: وقتی چیزی می‌خواهد، با زمان‌بندی کوچک شروع کنید. مثلاً:
«اگه ۱۰ دقیقه صبر کردی، با هم بازی می‌کنیم.» بعد کم‌کم زمان صبر را افزایش دهید.
اگر فرزند شما:
هر بار با پرخاش، گریه شدید یا آسیب به خود و دیگران واکنش نشان می‌دهد
هیچ نوع حد و مرزی را نمی‌پذیرد، حتی ساده‌ترین‌ها را
یا رفتارهایش شدیداً بر محیط خانواده یا مدرسه تأثیر گذاشته
ممکن است نیاز به بررسی دقیق‌تر توسط روانشناس کودک داشته باشد. گاهی نه‌پذیری مفرط، نشانه اضطراب، مشکلات رفتاری، یا سبک فرزندپروری بی‌حد و مرز است.
گفتن «نه» به کودک، بخش ضروری از تربیت سالم است.
اما نحوه گفتن آن می‌تواند:
کودک را یا به سمت یادگیری مهارت‌های زندگی ببرد
یا او را در مسیر لجبازی، اضطراب یا احساس طرد شدن قرار دهد
با گفتن نه، ولی به روش درست و همراه با همدلی، کودک نه تنها آن را می‌پذیرد، بلکه یاد می‌گیرد که زندگی همیشه طبق خواسته‌های ما پیش نمی‌رود — و این یعنی قدمی بزرگ در مسیر رشد روانی.
پایان/*
.
