۰۹:۰۰ - ۱۴۰۲/۰۸/۱۰

عاقبت ظلم و همکاری با ظالمان از دیدگاه قرآن کریم

به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی اندیشه قرن؛در آیات بسیارى از «قرآن مجید»، ظالمان و بیدادگران به آتش سوزانِ جهنّم تهدید شده اند و تعبیراتى که درباره آنها وارد شده درباره کمتر گروهى دیده مى شود. این، نشان مى دهد که تا چه حدّ، اسلام براى ترک ظ...

عاقبت ظلم و همکاری با ظالمان از دیدگاه قرآن کریم

به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی اندیشه قرن؛در آیات بسیارى از «قرآن مجید»، ظالمان و بیدادگران به آتش سوزانِ جهنّم تهدید شده اند و تعبیراتى که درباره آنها وارد شده درباره کمتر گروهى دیده مى شود. این، نشان مى دهد که تا چه حدّ، اسلام براى ترک ظلم و ستم اهمیت قائل است. در آیه ۲۹ سوره «کهف» در شدیدترین تهدیدات مى فرماید: «اِنّا اَعْتَدْنَا لِلظّالِمِینَ نَاراً اَحَاطَ بِهِمْ سُرادِقُهَا و اِنْ یَسْتَغِیثُوا یُغاثُوا بِمَاءٍ کَالْمُهْلِ یَشْوِی الْوُجُوهَ بِئْسَ الشَّرَابُ وَ سَاءَتْ مُرْتَفِقاً»؛ (ما براى ستمگران آتش آماده کرده ایم که آنها را از هر سو احاطه کرده و اگر تشنه شوند و تقاضاى آب کنند آبى براى آنها مى آورند همچون فلز گداخته که صورتها را بریان مى کند! چه نوشیدنى بدى! و چه بد محل اجتماعى؟!). در تعبیر کوبنده دیگرى در آیه ۱۵ سوره «جنّ» مى خوانیم: «وَ اَمَّا الْقَاسِطُونَ فَکانُوا لِجَهَنَّمَ حَطَباً»؛ (اما ظالمان، هیزمِ آتشِ دوزخند!).

این تعبیر نشان مى دهد که آتش دوزخ از درون جان آنها زبانه مى کشد و همان گونه که در این عالم آتش سوزانى بر مظلومان بودند در آنجا که عالَم تجسّم اعمال است وجودشان یک پارچه آتش مى شود و تعبیرى از این گویاتر و رساتر درباره قوم ستمگر و ظالم وجود ندارد.(۱)

نه تنها ظلم و ستم، ظالمان را به دوزخ – آن کانون قهر و غضب الهى – مى فرستند؛ بلکه به گفته «قرآن مجید» کسانى که بر آنها تکیه کنند و یا جزء اعوان و انصار آنان باشند نیز مشمول همین حکم خواهند بود، مى فرماید: «وَ لَا تَرْکَنُوا اِلَى الَّذِینَ ظَلَمُوا فَتَمَسَّکُمُ النَّارُ وَ مَا لَکُمْ مِنْ دُونِ اللهِ مِنْ اَوْلِیاءَ ثُمَّ لَا تُنْصَرُونَ»(۲)؛ (تکیه بر ظالمان نکنید که آتش شما را فرا مى گیرد و جز خدا ولىّ و سرپرستى نخواهید داشت و از سوى هیچ کس یارى نمى شوید).

«ترکنوا» از ماده «رکون» به گفته ارباب لغت به معناى اعتماد و تمایل به چیزى است که لازمه آن قوّت و قدرت است؛ زیرا انسان به چیزى اعتماد مى کند که داراى قوّت است و لذا واژه «رکن» به ستون یا دیوارى که ساختمان یا اشیاء دیگر را سرپا نگه مى دارد اطلاق مى شود.(۳)

با توجه به اینکه آیه فوق هم از نظر عنوانِ «ظالمان»، مطلق است و هم از نظر تعبیر به «رکون» شامل هرگونه وابستگى و اعتماد به هر ظالم و ستمگرى مى شود و مى گوید: سرانجام همه آنها، گرفتارى در چنگال عذاب الهى است؛ بلکه در این دنیا نیز غالباً نتیجه اى جز بدبختى و ناکامى نمى گیرند؛ زیرا هنگامى که ظالم قوى شد بر آنها نیز رحم نمى کند.

به هر حال جایى که تکیه بر آنها این گونه مایه بدبختى است، مسلماً کمک کردن به آنها و تقویت ظالمان و ستمگران به طریق اولى، انسان را به دوزخ مى کشاند و به همین دلیل «قرآن» با صراحت تعاون و همکارى بر هرگونه گناه و ظلم را ممنوع شمرده و مى فرماید: «وَ لَا تَعَاوَنُوا عَلَى الْإِثْمِ وَ الْعُدْوَانِ».(۴) در روایات اسلامى نیز شدیدترین عذاب و مجازات براى کسانى که به نحوى از انحاء، ظالمان را تقویت کنند، و حتى قلم یا دواتى براى نوشتن یک حکم ظالمانه در اختیارشان بگذارند بیان شده است.(۵)

پی نوشت:

(۱). شبیه همین معنا در سوره هاى سبأ، آیه ۴۲؛ سوره زخرف، آیه ۶۵؛ سوره آل عمران، آیه ۱۵۱؛ سوره ابراهیم، آیه ۲۲؛ سوره مریم، آیه ۷۲؛ سوره اعراف، آیه ۴۱؛ سوره انبیاء، آیه ۲۹ و سوره شورى، آیه ۴۵ نیز آمده است.

(۲). سوره هود، آیه ۱۱۳.

(۳). المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر للرافعی، المقری الفیومی، أحمد بن محمد بن علی، موسسه دار الهجره، قم‏، بی تا، چاپ: دوم‏، ج ‏۲، ص ۲۳۷، (ماده: رکن)؛ الصحاح‏، جوهرى، اسماعیل بن حماد، محقق / مصحح: عطار، احمد عبد الغفور، دار العلم للملایین،‏ بیروت‏، بی تا، چاپ: اول‏، ج ‏۵، ص ۲۱۲۶، (ماده: رکن)؛ التحقیق فى کلمات القرآن الکریم‏، مصطفوى، حسن‏، دار الکتب العلمیه، مرکز نشر آثار علامه مصطفوی،‏ بیروت، قاهره، لندن‏، بی تا، چاپ: سوم، ج ‏۴، ص ۲۲۲، (ماده: رکن).

(۴). سوره مائده، آیه ۲.

(۵). گردآوری از کتاب: پیام قرآن‏، مکارم شیرازى، ناصر، تهیه و تنظیم: جمعى از فضلاء، دار الکتب الاسلامیه‏، تهران‏، ‏۱۳۸۶ شمسی‏، چاپ: نهم، ج ۶، ص ۲۸۵.

مطالب مرتبط