به گزارش پایگاه خبری تحلیلی اندیشه قرن،منتظر روزهای جهنمی در مرداد باشید روزهای گرم‌تر در پیش است و هوای تابستان امسال رکورد شکنی می‌کند! هواشناسی جهانی  هم پیش بینی کرداحتمالا هوای تابستان گرم ترین ماه جهان از صدها و بلکه هزاران سال پیش خواهد بود. در تابستان ۱۴۰۳ منتظر هوای داغ باشید

برای تابستان داغ آماده باشیم

جدیدترین نقشه‌های پیش‌بینی فصلی بارش و دمای هوای کشور خبر از تابستانی داغ در نیمه اول تیرماه می‌دهند. پژوهشکده اقلیم‌شناسی و تغییر اقلیم پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو کشور با توجه به جدیدترین نقشه‌های پیش‌بینی فصلی بارش و دمای هوای کشور بر مبنای نقشه‌های احتمالاتی اعلام کرد از نیمه خرداد تا نیمه تیرماه، میانگین دمای هوا در شمال غرب، استان‌های واقع در کوه‌های زاگرس و دامنه شرقی آن و دامنه جنوبی البرز غربی و بخش محدودی از شرق کشور یک  تا ۲ درجه بیش از نرمال، در بخش محدودی از زاگرس شمالی بیش از ۲ درجه و در سایر مناطق، نیم تا یک درجه بیشتر از نرمال خواهد بود.

تحقیقات نشان می‌دهند هر یک درجه افزایش دما، ۳ درصد مصرف آب آشامیدنی را افزایش می‌دهد. از سوی دیگر متوسط بارندگی در دنیا حدود ۸۰۰ تا ۸۵۰ میلی متر است و در قاره آسیا ۶۰۰ تا ۶۵۰ میلی متر در سال، ولی در کشور ما این عدد حدود ۲۰۰ تا ۲۵۰ میلی متر است. در ایران، اکنون در حوزه شهری حدود ۹/۹۹  درصد جمعیت شهری و در روستاها ۸۷ درصد جمعیت  تحت پوشش آب شرب قرار دارند. ۱۶ درصد، هدر رفت آب داریم . در حال حاضر تقریباً ۲۷۵ شهر ما دارای تنش آبی است.

از تأثیر بارش های اردیبهشت بر میزان ذخایز آبی سدهای کشور گزارش داده و نوشته است: روزهای پاییز سال گذشته و اولین ماه زمستان که با بارش کم و خالی شدن سدهای کشور همراه بود زنگ خطر تنش آبی در همه استان ها را به صدا در آورد. روزهایی که مردم با نگرانی خبرهای مربوط به کاهش آب مخازن پشت سدها را دنبال می کردند و منتظر بودند تا شاید با بارش برف و باران کمبود آب جبران شود. بهمن و اسفند ماه با بارش برف همراه شد و کمی از نگرانی ها کم کرد اما به دلیل مصرف بیش از حد، روند کاهشی میزان آب مخازن سدها همچنان ادامه پیدا کرد.

۱۵ اسنفند ماه سال گذشته سخنگوی صنعت آب کشور از کاهش آب مخازن سدها خبر داد و گفت: «بااینکه شاهد نزولات جوی به صورت برف و باران در اغلب نقاط کشور بودیم، اما کم بارشی‌های پاییز موجب شده تا این بارش‌ها سهم مورد نیاز سدهای کشور را به طور کامل تأمین نکند. بارش‌های اخیر نباید این تصور را ایجاد کند که نیاز آبی کشور برطرف شده و همچنان به مدیریت مصرف در سراسر کشور نیازمندیم.»

لانینا در راه ایران است ؟
رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت مخاطرات وضع هوا سازمان هواشناسی درباره یک پدیده آب و هوایی جدید موسوم به لانینا توضیحاتی ارائه داد.
اخیرا مطلبی به نقل از رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت مخاطرات وضع هوا سازمان هواشناسی در فضای مجازی دست به دست شده که اعلام کرده است: «بارش‌های موسمی تابستان در جنوب‌شرقی ایران به نسبت سال گذشته افزایش می‌یابد و به احتمال زیاد بارش‌های پاییزی کشور امسال با تأخیر شروع می‌شود که این دو شاخص می‌تواند نشانه اثرگذاری پدیده آب‌وهوایی دورپیوندی “لانینا” بر ایران باشد.»

ال نینو در زبان اسپانیایی به معنای پسر کوچک است. لانینا مشابه ال نینو ولی سردتر از آن و بخشی از نوسان جنوبی ال‌نینو است. واژه La Niña از زبان اسپانیایی به معنای «دختر» (در قیاس با El Niño به معنای «پسر») گرفته شده‌است.

ال نینو  و لانینا، از جمله پدیده‌های جوی، اقیانوسی و حاصل فرآیندهای پیچیده‌ای هستند که تحت تاثیر انرژی تابشی خورشید به گردش در می‌آیند و بخش بزرگی از منطقه حاره را مستقیما تحت تاثیر تظاهرات خود قرار می‌دهند.

ال‌نینو و لانینا، از جمله پدیده‌های جوی، اقیانوسی و حاصل فرآیندهای پیچیده‌ای هستند که تحت تاثیر انرژی تابشی خورشید به گردش در می‌آیند و بخش بزرگی از منطقه حاره را مستقیما تحت تاثیر خود قرار می‌دهند. هواشناسان و اقیانوس شناسان جهان در سالهای اخیر مطالعات زیاد و دقیقی در مورد مکانیزم ایجاد ال نینو و تاثیرات متقابل جو و اقیانوس انجام داده اند.

ال‌نینو کلمه‌ای اسپانیایی و یکی از چرخه‌های مشهور اقلیمی جهان است که دو تا هفت سال یک‌بار باعث ایجاد ناهنجاری‌های بزرگی در آب و هوای کره زمین می‌شود. از جمله ناهنجاری‌های بوجود آمده بعد از این پدیده، خشکسالی و قحطی است. ال نینو به معنی پسر کوچک است. ال نینو را در اصل ماهیگیران در سواحل جنوب امریکا در ۱۶۰۰ به رسمیت شناختند.

ال‌نینیو به طور ساده عبارت است از یک رخداد اقلیمی کلان که در اثر رها شدن انرژی انباشته در بزرگترین حوزه اقیانوسی جهان یعنی جنوب اقیانوس آرام رخ می‌دهد. نشانه اولیه آن هم تغییر جهت جریان آب‌های سرد و گرم و همچنین بادهای این منطقه است.

در طول پدیده ال نینو بادها در استوا بر روی اقیانوس از غرب به شرق می وزند. این بادها در سطح آب اقیانوس جابجا شده و آبهای گرم سطح اقیانوس را که بوسیله خورشید در مناطق گرمسیری حرارت دیده اند، به سواحل غربی شمال و جنوب قاره آمریکا می آورد. به دنبال آبهای گرم، بارندگی نیز به سمت مشرق متمایل می شود، به همراه سیل در پرو و خشکسالی در اندونزی و استرالیا. نشانه کلیدی ال نینو، افزایش دمای غیر عادی در امتداد و هر دو طرف خط استوا در اقیانوس آرام مرکزی و شرقی است. این جریان هر چند سال یکبار با یک گرمایش عظیم و غیر معمول همراه می شود. بطوری که در این حال دماهای سطح دریا حداقل برای چند ماه پیاپی در ۳ تا ۵ محل ساحلی بالای حد نرمال می رود. و در پی آن دمای سطح دریا برای یک سال و یا حتی بیشتر بصورت غیر عادی باقی می ماند و برای برگشت به شرایط عادی منطقه، حداقل تا ژانویه یا مارس آینده زمان لازم است.

لانینیا به معنی دختر کوچک در اسپانیا است. لانینیا همچنین گاهی اوقات ال ویجو، ضد ال نینو، و یا به سادگی به نام یک رویداد سرد گفته می شود.

لانینیا وضعیتی است که در قسمت مرکزی و شرقی استوایی اقیانوس آرام، آب سردتر از حالت طبیعی می‌شود. لانینا تقریبا متضاد ال نینو است. لانینا در هر سه تا هفت سال اتفاق می‌افتد و درجه حرارت آب دریا سرد می‌شود. این پدیده حاصل تغییر اختلاف فشار منطقه است و اجازه می دهد سطح آب‌های اقیانوس در قسمت شرقی سردتر از حالت معمول شود و در قسمت‌های حاره غربی گرم‌تر از حالت عادی گسترش یابد. علل لانینا برعکس عواملی است که در ایجاد ال نینو موثر هستند

صادق ضیائیان رئیس مرکز پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات جوی سازمان هواشناسی در توضیح این پدیده به تابناک گفته است: «بر خلاف آنچه در شبکه‌های اجتماعی مطرح‌می‌شود، می‌گوید: پدیده لانینا نه خطرناک است و نه ترسناک!»

ضیائیان در خصوص پدیده لانینا، می‌افزاید: «با نوسان جنوبگان در اقیانوس در نزدیکی خط استوا این پدیده شکل می‌گیرد و این پدیده‌ی دور پیوند است؛ به عبارت دیگر پدیده‌ای است که در جای دیگری رخ می‌دهد و ممکن است اثراتی بر ایران بگذارد،  این که گفته می‌شود این پدیده به کشور نزدیک می‌شود صحیح نیست و دورپیوند است. این پدیده ممکن است اثراتی بر روی کشور‌های مختلف بگذارد، اما با توجه به اینکه محل وقوع آن فاصله زیادی با ایران دارد، طبیعتا  اثرگذاری کمتری نیز نسبت به سایر کشور‌ها بر کشور ما خواهد داشت. اثرگذاری این دور پیوند قطعی نیست چرا که ممکن است عوامل دیگر اثرات آن را تضعیف و یا تقویت کنند و به همین خاطر احتمال اثرگذاری این پدیده را حدودا ۶۰ درصد در نظر گرفت.»

به گفته رئیس مرکز پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات جوی سازمان هواشناسی، در صورت وقوع این پدیده، دو اتفاق متصور است اول تقویت بارش‌های موسمی  جنوب شرق کشور و دوم تاخیر در بارش‌های پاییزی.

جهان امسال گرم‌ترین تابستان تاریخ را تجربه می‌کند؟

زی سان نوشت  در حالی که هفته آینده یک جبهه هوای گرم وارد آلمان و برخی کشور‌های شمال اروپا می‌شود اروپا خود را برای گرمای شدید تابستان امسال آماده می‌کند.

موج شدید گرما در حالی وارد اروپا می‌شود که فرانسه قصد دارد المپیک ۲۰۲۴ پاریس را به صورت «سبز و سازگار با محیط زیست» برگزار کند و به همین منظور اعلام کرده است که در اتاق ورزشکاران دستگاه‌های خنک‌کننده قرار نخواهد داد.

از سوی دیگر اسپانیا نیز به عنوان یک کشور توریستی که از معضل کم آبی رنج می‌برد، خود را برای یک تابستان سوزان آماده می‌کند.

گردشگری در اسپانیا بعد از بخش‌های صنعتی و تجاری- بانکی سومین رکن اقتصادی است و حدود ۱۲درصد از تولید ناخالص داخلی این کشور را تشکیل می‌دهد.

اروپا حدود ۱۱ ماه است که گرمای بی‌سابقه‌ای را تجربه می‌کند و دمای سطح اقیانوس اطلس شمالی به بالاترین حد خود در ۴۰ سال گذشته رسیده است؛ بنابراین می‌توان حدس زد که چرا کارشناسان تابستان داغی را برای قاره اروپا پیش‌بینی کرده‌اند. حتی برخی از کارشناسان گفته اند که این ممکن است گرم‌ترین تابستان تاریخ قاره سبز باشد.

اما ما در مورد آب و هوای تابستان امسال در اروپا چه می‌دانیم؟ آیا باید منتظر گرمای شدید در سراسر این قاره باشیم؟

هرچند نمی‌توان شرایط آب و هوایی ماه‌های آینده را به صورت دقیق پیش‌بینی کرد، اما شرایط آب و هوای گذشته می‌تواند سرخ‌هایی برای پیش‌بینی آب و هوا در آینده به ما بدهند.

تامسین گرین، کارشناس هواشناسی، می‌گوید: «پیش‌بینی دقیق آب و هوا هفته‌ها و گاهی روز‌های آینده دشوار است چه برسد به ماه‌های آینده». او اضافه کرد «این به این دلیل است که آب و هوا در سراسر اروپا به دلیل عوامل تأثیرگذار مختلف، بسیار متغیر است».

با این حال، هواشناسان می‌توانند با استفاده از مدل‌ها و داده‌های آب و هوایی، روند‌های کلی از جمله میانگین دمای ماهانه را پیش‌بینی کنند. به گفته آقای گرین، در حال حاضر، به نظر می‌رسد دمای هوا در اروپا طی ماه‌های ژوئن، ژوئیه و اوت بالاتر از میانگین باشد.

آب و هوا در سراسر این قاره بسیار متفاوت است. آقای گرین می‌گوید احتمالا کشور‌هایی که در جنوب و شرق اروپا قرار دارند امسال تابستان داغی را تجربه کنند.

براساس داده‌های آب و هوایی اروپای غربی در ماه ژوئن شاهد میانگین بارندگی خواهد بود و ماه ژوئیه میزان بارندگی در جنوب قاره سبز به بالاتر از میانگین خواهد رسید، اما شرق اروپا خشک‌تر خواهد بود.

آقای گرین یادآوری کرد که اینها فقط میانگین هستند و این بدان معنی است که ممکن است نوساناتی در این شرایط رخ دهد.

چه چیزی بر آب و هوای اروپا تأثیر می‌گذارد؟

عوامل مختلف زیادی بر آب و هوای متغیر اروپا تأثیر می‌گذارد. برای مثال، جهان در حال حاضر در مرحله انتقالی بین پدیده‌های اقلیمی ال نینو و لانینا قرار دارد که برای تعیین الگو‌های آب و هوا و دمای جهانی «مهم» است.

لانینا وضعیتی است که در آن، آب قسمت مرکزی و شرقی استوایی اقیانوس آرام، سردتر از حالت طبیعی می‌شود. لانینا در هر سه تا هفت سال اتفاق می‌افتد.

اِل‌نینو، معکوس لا نینا، نوعی رخداد اقلیمی کلان و چرخه آب و هوایی است که هر ۴ یا ۵ سال یکبار تکرار می‌شود. در اثر این پدیده و با کاهش سرعت باد‌هایی که به سمت غرب در امتداد استوا می‌وزند، آب گرم به سمت شرق رانده شده و دمای اقیانوس‌ها را بالا می‌برد. افزایش دمای اقیانوسی شدت گرفتن خشکسالی‌ها، ریزش باران‌های سیل‌آسا و بروز تغییرات بزرگ در آب و هوای کره زمین را در پی دارد.

گرین می‌گوید: «در ماه‌های اخیر، دمای هوا و دمای اقیانوس‌ها همچنان به شدت بالاست و به نظر می‌رسد این حالت همچنان ادامه داشته باشد».

این کارشناس آب و هوا توضیح می‌دهد که «مانند یک اثر دومینو»، آب و هوا در یک مکان می‌تواند شرایط را در طرف دیگر کره زمین تحت تاثیر قرار دهد. اگر در جایی از جهان بارندگی افزایش یابد، در جا‌های دیگر بارندگی کاهش خواهد یافت.

به عنوان مثال، باران و باد در اروپا اغلب پس از طوفان‌های استوایی افزایش میابد.

اروپا سریعتر از میانگین جهانی گرم می‌شود

تغییرات آب و هوایی در جهان نقش مهمی در تابستان‌های گرم فزاینده اروپا دارد.

آقای گرین می‌گوید: «رکورد گرما دائما در حال شکستن است». ده سال گذشته شاهد گرم‌ترین سال‌های ثبت شده بوده‌ایم و بیشتر میزان گرم شدن زمین نیز تنها در ۴۰ سال گذشته رخ داده است.

بر اساس داده‌های اخیر سازمان جهانی هواشناسی (WMO) و آژانس آب و هوای اتحادیه اروپا کوپرنیک (C۳S)، اروپا از سال ۱۹۹۱ دو برابر میانگین جهانی گرم‌تر شده است. هر دو آژانس هشدار می‌دهند که اروپا باید برای کاهش انتشار گاز‌های گلخانه‌ای و دور شدن از سوخت‌های فسیلی اقدامات بیشتری انجام دهد.

۲۳ مورد از ۳۰ موج گرمای شدید قاره اروپا از سال ۲۰۰۰ میلادی به بعد رخ داده است.

آخرین میانگین پنج ساله نشان می‌دهد که از زمان آغاز صنعتی شدن تا کنون دمای هوا در اروپا ۲.۳ درجه سانتیگراد بالاتر رفته است این در حالی است که این رقم در سطح جهان ۱.۳ درجه سانتیگراد است.

به همین دلیل، آقای گرین معتقد است که اروپا در سال ۲۰۲۴ نیز احتمالا یک بار دیگر رکورد گرما را خواهد شکست.

پیشتر سرویس تغییرات آب و هوایی کوپرنیک اتحادیه اروپا و سازمان جهانی هواشناسی در گزارش مشترک خود در روز دوشنبه ۳ اردیبهشت، اعلام کردند که اروپا در سال۲۰۲۳ بیشترین تعداد روز‌های «به شدت گرم» را پشت سر گذاشته است.

هرچند بسیاری از شرایط بحرانی در اروپا سخن می‌گویند، اما واقعیت این است که اروپا تنها نیست و کره زمین گرمتر می‌شود.

دانشمندان مدت‌هاست هشدار می‌دهند که تغییرات آب و هوایی ناشی از انتشار گاز‌های گلخانه‌ای که عمدتاً خود ناشی از سوختن سوخت‌های فسیلی هستند، توالی موج‌های گرما را بیشتر و شدید و کشنده‌تر می‌کند. آنها می‌گویند دولت‌ها باید برای کاهش انتشار گاز‌های گلخانه‌ای اقدامات جدی انجام دهند.

پایان/*

اندیشه قرن را در ایتا دنبال کنید

اندیشه قرن را در تلگرام دنبال کنید